3D-print laat geheimen zien van nieuwe AFAS Experience Center
De nieuwe locatie van het hoofdkantoor van AFAS is nu een grote parkeerplaats. Wat hier gaat komen was tot voor kort nog niet duidelijk voor de buitenwereld. Maar sinds Ton van der Veldt, mede-eigenaar van het bedrijf, een gedetailleerde full color 3D-print heeft laten maken van zijn plannen, wordt heel duidelijk wat je krijgt te zien als je straks Leusden inrijdt. Een gebouwencomplex wat de aantrekkingskracht heeft om er graag te willen zijn!

7 jaar geleden heeft AFAS het huidige kantoor in Leusden betrokken. Het bedrijf groeit echter enorm en dit gaat gevolgen krijgen voor de huisvesting. Om die reden is in 2011 de oude Bankgirocentrale gekocht van Equens, schuin tegenover het huidige kantoor. Dit gebouw is inmiddels gesloopt, omdat het oud en niet meer van deze tijd was. Zonder er ruchtbaarheid aan te geven heeft Ton, samen met de hoofddirectie, een masterplan gemaakt voor een nieuw hoofdkantoor.

Alles in 3D was een voorwaarde
Ton raakte over zijn plannen in gesprek met zijn broer Steef, die zijn carrière beëindigd had als Ontwerper bij de gemeente Haarlem en vroeg of hij het leuk vond om mee te denken. In 2012 zijn ze begonnen met het ontwerp. Eis van Ton was wel dat alles in 3D gedaan zou worden. Een uitdaging voor iemand die net met pensioen was en zijn hele leven in 2D had gewerkt! Steef kon wel, samen met zijn zoon die ook bouwkundige is, onbevangen op zoek gaan naar het beste systeem voor dit project. Zij zijn uitgekomen op ArchiCAD voor het ontwerp en Scia voor het constructieve gedeelte. Een angstig begin groeide uit tot een ongekend enthousiasme. "Als ik dit in mijn werkleven had gezien was mijn leven heel anders geweest. Live zien wat je tekent!"

Definitief ontwerp
De broers zijn 3 jaar bezig geweest met het ontwerp en het masterplan. In overleg met de hoofddirectie zijn wel de nodige aanpassingen aan het ontwerp gedaan, maar inmiddels is het definitieve ontwerp klaar. Dat het plan ambitieus is zal niemand verbazen. In plaats van een 'bunker' (de bijnaam van de oude Bankgirocentrale) zie je straks als eerste een volwaardig theater met 800 plekken als je Leusden inrijdt. "Wij vinden werk en entertainment een belangrijke combinatie," zegt Ton. "In dit theater laten wij graag aan onze prospects en klanten zien wat wij kunnen." De kans is ook groot dat dit theater overdag voor eigen gebruik ingezet wordt en 's avonds beschikbaar is voor bijvoorbeeld een langlopende musical.

Maquette
Als mede-eigenaar van het softwarebedrijf is Ton gek van techniek. Dit heeft zeker meegespeeld bij de beslissing om een jaar geleden een 3D-print van zijn nieuw te bouwen huis te laten maken door cad2reality. In schaal 1:50 is het huis, volledig opengewerkt en full color, in delen geprint. Het dak en de verdiepingen kunnen er dus afgehaald worden. "Omdat ook het interieur direct mee geprint is, kreeg ik een veel beter inzicht in ruimte en verhoudingen dan ik al had." Het lag dus voor de hand dat hij ook een 3D-print wilde laten maken van het nieuwe hoofdkantoor. Deze moest ondermeer gebruikt worden bij de presentatie van het masterplan aan alle medewerkers en het College van B&W van Leusden. In overleg met cad2reality is gekozen voor een printschaal van 1:300. De totale grootte van de maquette is hierdoor 1400x750 mm, wat nog enigszins handelbaar is maar wel voldoende detailniveau bevat. 

De uitdaging
Het voordeel van 3D-printen ten opzichte van traditionele maquettebouw is ondermeer dat, als alles printklaar is gemaakt, je de modellen eenvoudig in verschillende printschalen kan printen. Dat kwam goed uit, want Ton wilde de maquette ook in schaal 1:650 aan zijn broer cadeau geven als verrassing. Dit maakte de uitdaging voor cad2reality echter wel een stuk groter, want meestal is intensief overleg met de architect wel noodzakelijk om van het ontwerp een "printbaar" geheel te maken. Dit was nu niet mogelijk.
Hoewel 3D-printen enorm in populariteit toeneemt, is geen enkel 3D-gebouwmodel geschikt om te printen. De BIM-software biedt ook weinig tot geen mogelijkheden om dit wel voor elkaar te krijgen. Verschillende eisen en wensen spelen een belangrijke rol, zoals printschaal, wel of niet opengewerkt, kleur, gewenste detailniveau etc.. Het gebruik van specialistische software is eigenlijk altijd noodzakelijk. Naast verschillende CAD-systemen, gebruikt cad2reality Magics van Materialise om van de aangeleverde informatie een "printbaar" bestand te maken.

Waterdicht 
De maquette hoefde, op de koepel van het theater na, niet opengewerkt te worden. De koepel bestaat uit een slanke staalconstructie en veel glas. Om dit effect zo goed mogelijk in de maquette te krijgen is de staalconstructie dikker gemaakt en het glas weggelaten, zodat je naar binnen kan kijken. Om de rest van het gebouw te kunnen printen moest het "waterdicht" gemaakt worden. Meestal wordt het model dan eerst helemaal massief gemaakt en om printmateriaal te besparen wordt het, vanaf de onderkant gezien, hol gemaakt. Dit massief maken is noodzakelijk omdat heel veel elementen bij schaal 1:300 veel te dun worden om te kunnen printen. Denk maar eens aan glas! Een andere uitdaging wordt gevormd door de staalconstructie. Zo moeten holle buizen massief gemaakt worden en wordt het lijf van een H-profiel te dun om te kunnen printen. Elementen, die vanuit een bibliotheek geplaatst worden, zijn ook lang niet altijd geschikt voor 3D-printen. Vaak zie je dat in schuifpuien kieren zitten. Niet alles sluit dus netjes op elkaar aan.

Kleur 
BIM-modellen zijn vaak heel complex en bevatten veel informatie, die niet allemaal nodig is voor de maquette. Het is dus heel belangrijk dat deze informatie makkelijk te (onder)scheiden is in lagen, objecten e.d.. De informatie die wel nodig was, is in dit geval opgeslagen in .OBJ bestanden. Dit is een open bestandsformaat waarbij zowel kleuren als textures opgeslagen worden. De verschillende bestanden konden vervolgens ingelezen worden in Magics, waarmee het fixwerk is gedaan. Dit vergt veel kennis en rekencapaciteit omdat het BIM-model omgezet is in een mesh, oftewel heel veel kleine driehoekjes. Deze driehoekjes moeten allemaal netjes op elkaar aansluiten. Bij BIM-modellen is dit nooit het geval. Er moet altijd veel stitching, holefilling e.d. gedaan worden om alles netjes op elkaar te laten aansluiten. Ook kan Magics elementen automatisch een beetje opdikken. Dit is bijvoorbeeld bij kozijnen en dakranden gedaan, omdat deze anders te dun zouden worden om te kunnen printen. Uiteindelijk is alles samengevoegd tot één gesloten element.

Nog 6 jaar 
De komende 2 jaar wordt door AFAS uitgetrokken voor detaillering en bestekken voorbereiden, gevolgd door 1 jaar voor de aanbestedingen en dan 4 jaar voor de bouw. In 2021 moet het nieuwe hoofdkantoor klaar zijn. Just Architects, ook de architecten van het huidige hoofdkantoor, is hier nu druk mee bezig (met ArchiCAD) en het is Ton opgevallen dat tijdens overleggen ruim 60% van de tijd zich afspeelt bij de maquette. Dit geeft toch het beste gevoel van het ontwerp en de omvang!

Richard Zethof
Richard@cad2reality.nl

Over AFAS 
AFAS Software is een Nederlands familiebedrijf dat softwareproducten voor zowel de zakelijke als de consumentenmarkt ontwikkelt op een maatschappelijk verantwoorde manier, waarbij klanten, medewerkers en milieu centraal staan. Naast het hoofdkantoor in Leusden is AFAS ook actief in België en op Curaçao en Aruba. Meer informatie is te vinden op www.afas.nl